Hoogsensitieve kinderen nemen veel waar.
Een hoogsensitief kind herkent de kleinste veranderingen en details, bijvoorbeeld een poster in het klaslokaal die verhangen is, het nieuwe T-shirt dat je aanhebt, een plant die te weinig water heeft gehad en een beetje slap hangt. Zowel thuis als op school observeert een hoogsensitief kind voortdurend.
Om goed te kunnen zien wat er gebeurt nemen ze meestal niet direct actief deel aan een situatie, ze staan liever eerst op enige afstand toe te kijken. Ook in situaties met sociale interactie zijn ze oplettend. Ze weten bijvoorbeeld precies te benoemen wat er in een bepaalde situatie gebeurd is, ook als dat inmiddels lang geleden is.
Op school observeren hoogsensitieve kinderen bijvoorbeeld nauwkeurig welke kinderen de neiging hebben om fel te reageren. Ze weten vervolgens precies wat ze bij deze kinderen beter kunnen laten, om niet zelf met die felle reactie geconfronteerd te worden. Ze denken diep na over oorzaak en gevolg.
Veel opmerken en diep reflecteren
Amerikaans psycholoog Elaine N. Aron, de grondlegster van het begrip hoogsensitiviteit, noemt twee aspecten kenmerkend voor een hoogsensitief kind: ‘de neiging veel op te merken’ en ‘diep te reflecteren alvorens te handelen’ (Het hoog sensitieve kind, 2004, p. 23). Door de combinatie van beide aspecten kan een hoogsensitief kind angstig lijken. Wanneer op school verteld wordt over een heftige storm in Frankrijk waarbij caravans geraakt werden door vallende bomen en een persoon daardoor is overleden, denkt het kind daar diep over na en betreft het gebeuren op zijn eigen situatie. ‘s Avonds in bed komen de tranen: het kind wil niet op vakantie, want ‘stel je voor dat ook op onze caravan een boom valt, zijn we dan allemaal dood?’. In feite is vooral sprake van behoedzaamheid, omdat het kind weet wat er allemaal kan gebeuren.
Hoogsensitieve kinderen voelen zich het meest op hun gemak bij volwassenen die rustig en oprecht met hen omgaan. Dan durven ze zichzelf te laten zien en blijken het spontane, communicatieve, sociale, creatieve en intelligente kinderen die veel te vertellen hebben. Verhef je echter regelmatig je stem, reageer je wel eens boos of heb je de neiging steeds weer te corrigeren, waardoor nadruk komt te liggen op dat wat niet goed gaat (“Zit nou toch eindelijk eens stil”, “Doe eens normaal”, “Je werk is niet netjes genoeg”), dan zal een hoogsensitief kind zich onvoldoende veilig voelen.
Als ouder ben je ook gewoon mens toch?
Het is makkelijker gezegd dan gedaan om als ouder voortdurend rustig en oprecht met je kind om te gaan. Je hebt als ouder immers ook je eigen behoeftes en ook je pijnpunten en blinde vlekken die in de interactie met je kind kunnen worden aangeraakt. Zo kun je samen makkelijk in een patroon vast komen te zitten. En hoe goed je het misschien ook weet of goedbedoelde adviezen ten spijt, het lukt je niet om rustig en kalm te reageren en uit het patroon te blijven.
Mocht je vastzitten in een patroon met je kind, kijk dan eens bij oudercoaching. Misschien dat deze hulp je ruimte kan geven om uit het patroon te komen.
Emotionele beleving
Hoogsensitieve kinderen lijken een sterke emotionele beleving te koppelen aan de dingen die ze opmerken. Mogelijk hebben ze dat op een bepaalde manier nodig. Alsof dat wat ze waarnemen waarde en betekenis voor hen heeft wanneer ze er een innerlijke reactie bij ervaren. Iedere indruk lijkt iets los te maken, of dat nu vreugde, verdriet, afschuw, schrik, angst, verbazing, verwondering of wat dan ook is. Ze zoeken indrukken op en halen deze diep naar binnen, door ze tot een onderdeel van hun innerlijke beleving te maken. Maar te veel indrukken achter elkaar, of een te heftige indruk ineens, kan tot uitputting leiden. Het kind raakt zo vol, dat het minder goed gaat functioneren. Er ontstaat, wat Elaine Aron noemt, ‘overprikkeling’. Dat kan zich uiten in teruggetrokken of juist heel druk gedrag, woedeaanvallen, hangerigheid, op zichzelf willen zijn, huilen, boosheid of concentratieproblemen.
(Bron: LiSKH)
Wat zijn de kenmerken van hooggevoelige of hoogsensitieve kinderen?
Kenmerken op lichamelijk gebied:
- Veel zien, kleine veranderingen waarnemen.
- Graag ‘langs de kant’ staan om te observeren.
- Scherp horen, bijvoorbeeld geluiden snel ‘hard’ noemen.
- Geïrriteerd zijn door kleine ongemakken, zoals een natte mouw of labeltjes in de kleding.
- Intens reageren op lichamelijke pijn.
- Subtiele geur- en smaakverschillen onderscheiden.
- Gevoelige ogen, bijvoorbeeld licht snel ‘fel’ noemen.
Kenmerken op emotioneel gebied:
- Aanvoelen van stemmingen en emoties.
- Zich snel zorgen maken.
- Toetrekken naar kinderen die enigszins buiten “de groep” vallen.
- Behoefte hebben aan een rustige omgeving met niet te veel mensen.
- Moeite hebben met veranderende omstandigheden.
- De kwetsbaarheid van anderen zien en begrijpen.
- Tijd nodig hebben om aan een nieuwe situatie te wennen.
- Inlevingsvermogen, zich goed kunnen verplaatsen in de gevoelens van anderen.
- Niet van verrassingen houden.
- Op jonge leeftijd in staat zijn tot zelfreflectie.
- Niet in het middelpunt van de belangstelling willen staan.
Kenmerken op mentaal gebied:
- Een goed geheugen hebben.
- Voor de leeftijd over een grote woordenschat beschikken.
- Snel van de ene gedachte naar de andere associëren.
- Diepzinnige vragen stellen.
- Eindeloos willen weten “waarom?”
- Resultaten van rekenen blijven achter bij de rest van de vakken.
- Een goed gevoel voor vreemde talen hebben, maar die graag in de praktijk leren via gesprekken / praten ( liever dan uit een boekje).
- Kennis op school niet letterlijk kunnen/willen reproduceren, maar liever creatief toepassen.
- Moeite hebben met structureren en organiseren.
- Een hekel hebben aan oefenen en herhalen.
- Dichtklappen of zenuwachtig worden bij feitelijke, gesloten vragen.
- Liever belevend lezen dan begrijpend lezen.
Kenmerken op spiritueel gebied:
- Eigen wijsheid, heel gericht op de eigen weg volgen.
- Vol levenslust, heel blij en enthousiast kunnen zijn.
- Zeer hechten aan de waarheid.
- Gericht zijn op liefde en vrede.
- Diep nadenken over levensvragen.
- Sterke binding hebben met de natuur (planten en dieren).
- Blijk geven van respect voor het leven en voor andere mensen.
- Wat tegenover elkaar staat tot harmonie (willen) brengen. (mediator)
Sommige kinderen geven blijk van paranormaal/spirituele kenmerken. Deze kenmerken zijn niet karakteristiek voor alle hoogsensitieve kinderen, maar kunnen bij enkele van hen wel overduidelijk aanwezig zijn:
- Geesten of entiteiten ervaren.
- Communiceren met elfjes, kabouters enzovoorts.
- Telepathische vermogens bezitten.
- Gebeurtenissen voorzien.
- Licht en kleuren (aura’s) waarnemen.
- Herinneringen aan vorige levens hebben.
Bij hoogsensitieve kinderen herkennen we kenmerken uit alle eerste vier categorieën. De kenmerken staan in relatie tot elkaar en hebben dus vooral betekenis in hun onderlinge samenhang. Daarmee ontstaat een beeld van hoogsensitiviteit, dat in een kind herkenbaar moet zijn. Volgens het landelijk informatiepunt Hoog Sensitieve Kinderen is voldoen aan slechts enkele kenmerken niet genoeg om te kunnen spreken van hoogsensitiviteit.
(Bron: LiSKH)